Overschrijding specialistische jeugdhulp 2020
De gemeente Diemen heeft, net als veel andere gemeenten in Nederland, sinds 2018 te maken gekregen met tekorten op de jeugdhulp. In de begroting 2020 is € 5,5 miljoen opgenomen voor specialische jeugdhulp. Verwachting is dat we het budget in 2020 met € 700.000 gaan overschrijden. In afwachting van alle afrekeningen kunnen we pas bij de jaarrekening 2020 volledig analyseren welk deel van de overschrijding structureel danwel incidenteel is om zo ook de doorwerking naar de meerjarenbegroting te onderbouwen.
Uiteraard is er nu ook onderzoek gedaan naar de overschrijdingen. De overschrijding wordt veroorzaakt door een aantal aspecten:
Kosten zeer complexe zorg
Een aspect van de overschrijding zijn de kosten van cliënten met een specifieke en complexe problematiek. Met deze cliënten zijn aparte lokale overeenkomsten afgesloten, zij maken bijvoorbeeld gebruik van 24 uursopvang. Dit brengt hoge kosten met zich mee, € 150.000 tot € 300.000 per cliënt. Afhankelijk van de leeftijd van de cliënt kan het structurele karakter worden bepaald. Ook komt het voor dat complexe cliënten soms nog met terugwerkende kracht over meerdere jaren moeten worden afgerekend. Er zijn meer gegevens en analyses nodig om deze effecten goed in beeld te brengen.
Kosten uit voorgaanden jaren
Net als voorgaande jaren wordt de gemeente Diemen regelmatig verrast met rekeningen van zorgkosten gemaakt in voorgaande jaren. Met terugwerkende kracht worden indiceringen in het systeem gezet en alsnog afgerekend. Zo heeft de gemeente Diemen dit jaar te maken gekregen met een rekening van € 220.000 van een van de 'Gecertificeerde Instellingen' met kosten over 2017 en 2018, gefactureerd in 2020.
Toename aantal cliënten
Tot slot zien we in Diemen een forse toename van het aantal jeugdigen met jeugdhulp. Tot eind oktober zijn er in 2020 gemiddeld genomen 17% meer indicaties afgegeven dan in geheel 2019. Deze stijging valt voor een klein deel te verklaren door de groei van het aantal inwoners in Diemen. Vooral door de nabijere organisatie van jeugdhulp sinds de decentralisatie is beter zicht gekomen op jeugdigen in de gemeenten die hulp nodig hebben. Door de nabijheid van de jeugdhulp worden jeugdigen mogelijk eerder verwezen. De exacte oorzaken van de groei is afhankelijk van goede stuurinformatie. Die is niet altijd voor handen. Er wordt hard gewerkt dit wel te realiseren zodat betere analyses en dus ook sturing mogelijk is.
Beheersmaatregelen
Er is al veel in gang gezet met als doel kosten voor de jeugdhulp te beheersen, zoals voorbereiding aanbesteding specialistische hulp per 2022, uitbreiding contractmanagement, bevorderen van meer specialistische hulp dichtbij om dure trajecten te voorkomen en onderzoeken naar (kosten)effectiviteit van preventieve en algemene voorzieningen. Deze inspanningen laten niet per direct een positief financieel effect zien. Dat zal voor een groot deel moeten gaan blijken.
We zijn als gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdwet, maar hebben niet alles in de hand. De brede wettelijke taken, de open einde regeling en de verwijzers die niet onder onze aansturing zijn complicerende factoren. De huidige financiële situatie dwingt echter ook tot het overwegen en nemen van verdergaande maatregelen. Het college bekijkt op welke wijze aan de toegangspoort tot zorg kritischer wordt opgetreden. Bijvoorbeeld door noodzakelijke zorg (behandeling) weliswaar toe te kennen, maar extra controle op de noodzaak te laten plaatsvinden. Een ander voorbeeld is bepaalde vormen begeleiding uit te stellen en/of niet toe te kennen.